IBERIJSKI BODEŽ
Iberijski bodež je nastarija vrsta gvozdenog naoružanja koje se pojavilo među domorodačkim stanovništvom Iberijskog poluostrva, pre svega među čistim Iberijcima, ali i njihovim srodnicima Keltiberima i Lusitancima. On je po svojoj formi i konstrukciji potekao od evropskog bronzanog bodeža trougaonog oblika koji je bio sveprisutan u bronzanim kulturama centralne Evrope, kao što je to bila Kultura polja sa urnama. Urnfild trougaoni bodeži pravljeni su od bronze i imali su prostu konstrukciju (poprečni presek u obliku romba ili spljoštenog sočiva), ali je njihov masivni trougaoni oblik, sa veoma jakim korenom, bio uzor za izradu kasnijih gvozdenih evropskih oružja. Pored iberijskog, bronzani evropski bodež razvio se i u italski trougaoni bodež, tzv. dagu, o čemu smo već pisali.
Danas se pretpostavlja da se iberijski bodež, koji se još naziva i dvosočivni (dvodelni, dvokrilni) zbog karakterističnog poprečnog preseka sa centralnim grebenom i dva simetrična sočiva, pojavio negde u 8. veku p.n.e. i to prvo među domorotcima Lusitanije, a zatim proširio na ostak (kelti)iberske populacije. To je bio masivan i jak bodež, prevashodno sa probodnom funkcijom iako je mogao da se iskoristi i za posecanje jer su mu obe ivice (krajevi levog i desnog sočiva) bile naoštrene. Drška ovog oružja pravljena je od drveta kosti ili rožnika, sa nekoliko diskova ili prstenastih izbočina i žljebova radi boljeg hvata, kao i sa kugličnim jabučicama. Dolaskom Kelta u Iberiju pojavljuju se i bodeži sa karakterističnim antenskim jabučicama.
Iberijci su bili pod tehnološkim i kulturnim uticajima Grka i Kartaginjana. Izvanredna čistoća iberijskog gvožđa i sofisticirane metode livenja i kovanja, uključujući hladno čekićanje, omogućavale su Iberijcima da prave bodeže odličnog kvaliteta. Iberijski bodež je naročito bio popularan u trenutku kada je svetlo istorije obasjalo i ovaj kraj sveta. Zanatlije i kovači iz Iberije, regiona u kojem se danas nalazi severna Španija, Baskija i jugozapadna Francuska, proizvodili su različite vrste gvozdenih bodeža i mačeva visokog kvaliteta masovno u periodu od 5. do 3. veka p.n.e. To je bio period pre Rimskih osvajanja, i takva kvalitetna oružja u velikoj su meri omogućavala tamošnjim keltiberskim domorotcima da se uspešno brane od Rimljana, barem neko vreme.
Iberijski pešaci nosili su nekoliko tipova gvozdenih bodeža, gde je većina bila zasnovana na kraćim verzijama dvoseklih iberijskih mačeva, koji su opet sa svoje strane uzore imali u keltskim mačevima (kao što je to bio espasa ili kastiljski mač). Iberijski bodež je bio vrlo prepoznatljiv po svojoj masivnoj kratkoj konstrukciji i trougaonom obliku sečiva, sa poprečnim presekom u obliku duplog sočiva. Takve bodeže su prvi iskopirali i uspešno koristili Kartaginjani pod Hanibalom, a kasnije i sami Rimljani, koji su svoje pugio bodeže izrađivali po uzoru na iberijske. Lusitanci, iberijski domorodački narod koji je živeo u severozapadnoj Iberiji (današnji Portugal) uspešno su odbijali napade Rimskog carstva primenom kombinacije različitih inovativnih bojnih taktika i lakog naoružanja, uključujući gvozdene bodeže i kraća koplja.
U svom neizmenjenom obliku korišćen je sve do I veka nove ere, kada je već masovno pravljen za rimske legionare. Iberijski ratnici nosili su svoje dvosočivne bodeže na desnoj strani, pomoću dve alke viseći sa opasača, suprotno od falkate ili espase. U samom boju bodež se koristio u bliskoj borbi kada se sudare štitovi protivnika, kao i za dokrajčivanje palih neprijatelja. Rimska imitacija iberijskog bodeža zvala se pugio.
