ORUŽJE DANA 11.06.2015. GODINE - ŠAFRON, MASKA ZA LICE RATNOG KONJA

Šamfron, šafron ili šamfrejn su nazivi za deo zaštitne opreme ratnog konja, posebno onaj deo koji je štitio lice i uši konja. Sam izraz potiče od francuskih reči champ - polje (bojno polje) i frein - žvale (deo konjske opreme koji se stavljao među zube konja). Iako je ovo dakle bio francuski izraz pa tako korišćen širom Evrope, maske za konje koristili su mnogi ratnički konjanički narodi širom sveta, a najviše u Aziji, poput neprikosnovenih jahača Mongola.

Maske za lice ratnog konja pravljene su od mnogih materijala, uključujući lan, kožu, bronzu, gvožđe, mesing itd, dakle od svih onih glavnih materijala od kojih su pravljeni oklopi i drugi delovi zaštitne opreme ratnika i vojnika širom sveta. Ovakve maske su morale biti izrađene veoma fino kako bi dobro nalegale na lice konja. Tipične dimenzije ovakvih predmeta bile su od 40 do 60 cm u dužinu i 25 do 35 cm u širinu (kada bi se maska razvila na ravnoj površini). Maska je pravljena ili od jedne metalne ploče koja je zatim vešto oblikovana u zahtevani oblik, i u njoj su usecani prorezi, ili od dve simetrične ploče koje su zakivcima spajane po sredini lica.

Uobičajena maska za lice Mongolskih ratnika sastojala se od kožne postave prekrivene malim kvadratnim gvozdenim pločicama, dakle mini-lamelarnim tipom izgradnje oklopa, što je bio standard u centralnoj i istočnoj Aziji još od najstarijih vremena (Gvozdeno doba Kine i Koreje). Metalne pločice su se ušivale u postavu, a na sebi su nosile po jedno malo ispupčenje ili ojačanje. Šafroni su pored toga često imali metalne obrube, kao i na azijskim oklopima i štitovima.

Pored lica šafron je štitio i uši ratne životinje, pa tako maska dolazi i sa metalnim okvirima koji su išli celom dužinom ili samo štitile koren konjskih ušiju. Šafroni su imali proreze za oči ali su one dodatno zaštićene metalnim kapcima ili “obrvama”, ili mrežama i šipkicama. Često su postojali i preklopni elementi za njušku. Na mnogim primercima postoje i čisto ukrasni i simbolični elementi koji nisu imali bojnu (zaštitnu) funkciju, poput jelenjih rogova, jednog centralnog roga, perjanica itd. Pored svih ovih elemenata šafroni za ratne konje dopunjavani su laminarnim pločama za vrat konja.

U Aziji su otkriveni brojni šafroni za ratne konje dok su evropski primerci (uglavnom iz doba Renesanse) korišćeni za turnirske viteške konje. Evropski šafroni činili su sastavni i bitni deo viteške opreme za turnire jer su pri rasprskivanju turniskih kopalja često stradali i konji, naročito po licu. Razlika evropskih od azijskih šafrona je i u tome što su prvi često bili “slepi”, odnosno bez proreza za oči jer su viteški konji uvežbavani da jurišaju i bez gledanja.

#oružjedana #konj #životinje #srednjivek #renesansa