ETRURSKE SEKIRE
CEVASTE SEKIRE - Etrurci su prvi narod u Evropi čiji su ratnici koristili bojne sekire sa cevastom glavom, što je bio inovativni način spajanja glave sa držaljom sekire u Gvozdenom dobu, znatno kvalitetniji i pouzdaniji od ranijih načina (i tipova sekira), poput priljubnih, umetnih, navlačnih, sa krilcima, itd. Kod cevastih sekira metalna glava sekire sa sečivom već ima kao neodvojivi sastavni deo cevasti uložak (obično na zadnjem ili leđnom delu sečiva, nasuprot posečnoj ivici) u koji se ubacuje držalja obično pravljena od drveta. Takav način spoja glave i drške, ako se pravilno izradi, onemogućava klimanje i ispadanje glave prilikom jačih udaraca.
Etrurske cevaste sekire kao svoj uzor su imale anadolske tipove sekira koje su već vekovima pre toga koristili uglavnom konjanički narodi poput Skita i Frigijaca, ali i vojnici Asirskog carstva. S obzirom da smo objasnili kako je i sama etrurska civilizacija delimično potekla sa istoka, ova veza nas ne čudi. Anadolske cevaste sekire, kao što su one specijalnog tipa u vidu konjaničkog sagarisa recimo, često su imale dvosečne glave, iako ne uvek i simetričnih oštrica.
I etrurske sekire su ponekad bile dvoglave, mada je mnogo češći jednosečni tip. Dvoglava sekira Etruraca održala se kao sastavni deo fascesa - simboličnog predmeta vlasti. Cevasta sekira se pored Etruraca najranije u Italiji javlja i kod susednih Picena.
Etrurske cevaste sekire imale su prost kvadratni oblik koji se blago širio ka posečnoj ivici. U tom pogledu oblikom najviše liče na neke kineske primerke. Cevasti deo za umetanje drške često nije bio klasična puna cev, već sastavljena od nekoliko kraćih cevastih delova kako bi se smanjila masa glave. Na taj način glava etrurske cevaste sekire nije od samog korena počinjala od cevi, već se između udarno-posečnog dela i cevi nalazi rešetkasti-šipkasti spoj.
Etrurska sekira je obično stavljana na dugačku drvenu držalju preko 1,2 metra dužine, što podseća na znatno kasniju tradiciju vikinških i engleskih dugih sekira. Postojali su međutim i kraći primerci cevastih sekira namenjenih za blisku borbu. Što se tiče vojske Etruraca, cevaste sekire su obično bile oružje lako opremljenih jurišnika, kao i telesne straže kraljeva i plemstva, tzv. sekurigera. Sekurigeri su birani iz nižih slojeva društva, a od dodatne opreme obično su imali samo skromni metalni prsnik i bronzani šlem. Više o vojsci Etruraca govorićemo na nekoj narednoj stranici.
FASCES - Fasces je bio naziv za svežanj pruća, dužine do 1,5 metar, koji se pravio od breze ili bresta i koji je imao ubačenu sekiru uvezanu crvenoj kožnom trakom. Ovakvo simbolično oružje i predmet su u staroj Etruriji, a kasnije i u Rimu, nosili izabrani državni predstavnici i sveštenici, kao simbole vlasti. U savremeno doba fasces je bio poznat kao amblem italijanskih fašista, čije je ime i poteklo od ovog simboličnog oružja.
Danas se smatra da je poreklo fascesa u Evropi među Etrurcima. Danas se međutim njegova primena najviše povezuje sa Rimljanima jer su oni stvorili dugotrajniju i istorijski uticajnu kulturu. Na Apeninsko poluostrvo je međutim ovaj simbol vlasti verovatno stigao iz Anadolije, zajedno sa plemićkim zajednicama koje su se selile u oblasti Zapadnog Mediterana tokom perioda starijeg Gvozdenog doba. Zbog toga su najstariji etrurski primerci fascesa obavezno imali u sebi dvoglavu sekiru odnosno labris, dok je kasniji rimski fasces nosio jednosečnu sekiru.
Fasces predstavlja snagu kroz jedinstvo - snop pruća koji se teže savija i lomi u odnosu na pojedinačne prutove koji ga sačinjavaju. Sekira simbolizuje sudsku vlast nad životom i smrću potčinjenih građana državi. Iz ovoga se može izvući zaključak da je u starije doba izvršenje smrtnih kazni nad prestupnicima ili ratnim zarobljenicima u Etruriji vršeno masivnim dvoglavim sekirama, pre nego što su ove postale deo simbola u fascesu.
Fascesima su označavani trijumfi - odnosno proslave ratnih pobeda. Fascesi i njih broj eksplicitno označavaju status u državno-administrativnoj hijerarhiji Etruraca (i Rimljana kasnije). Rimski istoričari podsećaju da su etrurskog kralja u doba mira pratila dvanaest liktora (izabranih predstavnika vlasti) od kojih je svaki imao pravo na jednu sekiru - fasces. U doba rata međutim najveći sudija-diktator u Etruriji imao je pravo na 24 liktora i 24 fascesa. Konzul je imao pravo do 12, prokonzul 11. pretor 6, propretor 5, sveštenici po 1 fasces.
