RATOVANJE ETRURACA
Jedna od mnogobrojnih sukoba između Etruraca i Kelta u severnoj Italiji
Etrurci, baš kao i njima savremenačke kulture stare Grčke i bliskog Istoka, imali su neprekidnu i intenzivnu ratnu istoriju i tradiciju. Ratovanje je bilo sredstvo ne samo da se potvrdi status elitnog sloja društva, već i da se osvoje teritorije i drugi prirodni resursi, što je dodatno pogonilo vojnu privredu. Kao i drugi stari narodi Etrurci su uglavnom ratovali tokom letnjih meseci, pljačkajući susede, vršeći piratske prepade na moru, i oduzimajući zemlju od slabijih plemena. Gotovo konstantni rat sa susednim Rimom još od početka njihove istorije na kraju će označavati i kraj Etrurske države i kulture.
Karta širenja Etrurske zone uticaja
Etrurci, sa vazalima Rimljanima, napadaju SAbinjane i otimaju njihove žene
Po legendi, postojao je period između 600. i 500. god. p.n.e. kada je osnovan savez između dvanaest etrurskih gradova, danas poznat kao Etrurska liga, Etrurski savez ili Dodekapoli. Etrurski savez dvanaest gradova osnovala su dva lidijska plemića, Tarhon i njegov brat Tirenus. Tarhon je dao ime gradu Tarhna, odnosno Tarkvinija, kako su ga zvali Rimljani. Etrurski savez je ratovao protiv spoljnih neprijatelja kao što su to bili Kelti sa severa, Italska plemena iz centralnog dela poluostrva, i Grci na jugu Italije i na Siciliji.
Etrurci brane naselja od Kelta
Političko jačanje Etrurije pada u drugu polovinu VII i u VI vek p.n.e. U VI veku p.n.e. javlja se vrhunac etrurske moći a Etrurija je tada dopirala na sever do Alpa, a na jugu obuhvatala Lacij sa sve Rimom, i Kampaniju. U samom Rimu učvrstila se dinastija Tarkvinijevaca, dok je u Kampanji centar etrurskog uticaja bio grad Kapua. Etrurski grad Adrija dao je sa svoje strane naziv čitavom moru sa istoka.
Ratovi Etruraca u Kampanji
Među etrurskim gradovima međutim postojalo je stalo suparništvo a njihova federacija nikada nije bila zaista čvrsta. Slabljenje moći nakon ostvarivanja teritorijalnog i ekonomskog vrhunca izazvano je kao ovim unutrašnjim tako i spoljašnjim uzrocima zbog velike vojne konkurencije na Apeninskom poluostrvu, pre svih od strane Grka i Feničana, a zatim naravno i od samih Rimljana koji su ih pokorili i uništili.
Rat Rimljana i Etruraca
Početak raspadanja “etrurske države” pada pred kraj VI veka p.n.e. Pored rata sa Rimom nije moglo biti ni unutrašnjeg mira u etrurskim gradovima jer je njihov opstanak zavisio od preterane eksploatacije nižih i pokorenih slojeva stanovništva, što nije moglo trajati večno.
Rat Etruraca i italskih plemena
Tokom vremena su se zaoštravali odnosi između Grka i Etruraca kako su Etrurci sve više nadirali na jug, u Kampanju. Etrurci su u prvo vreme bili u savezu sa Kartaginjanima, večitim suparnicima Grka. Ali kraj VI i početak V okarakterisan je jačanjem grčkih gradova u Italiji dok se istovremeno dešava i ustanak podjarmljenih italskih naroda za oslobođenje od etrurske hegemonije. Na sve to, Etrurci su na severu morali da vode teške borbe sa keltskim plemenima koja su se kretala ka jugu. Teritorija Etruraca se smanjivala a sa tim i ekonomska baza razvoja.
Kelti napadaju severni etrurski grad, 375. godine p.n.e.
Jedna od istorijski najpoznatijih bitaka koje su stari Etrurci vodili odigrala se kod grada Kume, starog grčkog grada na obali Italije. Bitka je vođena na moru, 474. godine p.n.e. U njoj su se združene snage Sirakuze i Kume opirale pomorskoj moći Etruraca koji su hteli da se prošire na jug i izbace kolonijalne Grke iz Italije. Pre ove bitke južni Etrurci doživeli su poraz od Kumljana, pa su 474. godine udruženi Etrurci uspeli da skupe veliku pomorsku vojsku. Etrurci su i u ovoj bitci na moru pretrpeli poraz i tako izgubili svoj vojni uticaj u Italiji.
Pomorska bitka kod Kume
Prevlast Etruraca u Italiji traje sve do početka IV veka kada oni ustupaju svoje prvenstvo osnaženim italskim plemenima, pre svega Latinima - Rimljanima. Već sredinom I veka p.n.e. etrurski narod izgubio je svaki značaj, mesto i ulogu u svetu, a ubrzo je nestao i etrurski jezik.
Etrurci su međutim ostali poznati u istoriji po svojoj ratničkoj kulturi koja je gajila kult nasilja. Neki pogrebni ritualni među starim Etrurcima obuhvatali su žrtvovanje ljudi, robova koji su bili u vlasništvu preminulog plemića, ili ratnih zarobljenika. Zarobljenici su naterani da se međusobno bore do smrti, a takve “igre” na dvorovima bogatih Etruraca vremenom su prerasli u gladijatorske igre Rima kakve ih poznajemo iz klasične istorije.
Slika iz etrurske grobnice sa motivom žrtvovanja trojanskih zarobljenika, potiče iz perioda ok 2000. god. p.n.e. Trojanci kao doseljenici u Iraliju i osnivači Rima po legendi bili su neprijatelji Etruraca (takođe doseljenih iz Anadolije gde su možda bili čak i saveznici Trojancima)
