ODBRAMBENO ORUŽJE VENETA
U odbrambeno oružje venetskih ratnika (ali i ratnika njima geografski i vremenski bliskih naroda poput Italika) možemo ubrojati:
Šlemove različitih oblika od kojih se izdvajaju one koje smo nazvali venetskim tipom;
Metalne prsnike za gornji deo tela;
Štitove onih oblika i tipova koji se javljaju na širem prostoru Apeninskog poluostrva u Gvozdenom dobu
Ostalu zaštitnu opremu, poput štitnika za noge i širokih bojnih opasača.
Veneti su kao narod pod uticajem keltske, ilirske i italske kulture Gvozdenog doba opremali svoje ratnike različitim bojnim šlemovima, od kojih smo neke tipove već opisali u okviru keltske i ilirske civilizacije dok ćemo preostale pripisati Etrurcima. Najznačajniji šlemovima među Venetima bili su japodski (zapadnoilirski ili Šmajretski) šlem, Negau šlem, prosti zaobljeni šlem (sa krestom ili bez nje), vilanovski i montefortino šlemovi koje više pripadaju kulturama Kelta i Etruraca.
Da se podsetimo, Šmarjetski šlem je dobio naziv po mestu Šmarjet blizu Novog mesta u Sloveniji, na granici sa Hrvatskom. S obzirom da se najčešće povezuje sa ilirskim plemenom Japoda mi ćemo ga nazvati japodskim šlemom ili japodskom bojnom kapom, zbog svog zanimljivog dizajna. Među Venetima se pojavljuje kao autentična bojna oprema ovog plemena ili kao preuzeti tip naoružanja od Ilira sa kojima su se graničili na istoku. Ovakav šlem se u suštini sastojao od plitke bronzane kalote oblog oblika, sa pridodatnim ojačanjima u vidu diskova i pločica.odska kapa pravila se u dve varijante.
Plitki zaobljeni šlemovi koji su mogli imati pridodatu krestu ili ne dosta liče na grčke i ilirske primerke dorskog šlema samo bez štitnika za obraze, što očigledno upućuje na neki starije zajedničko poreklo. To su bili tipični kopljanički šlemovi, veoma jednostavne i lake izrade, ali i pored toga sasvim efikasni u zaštiti glave ratnika. Ovakvi šlemovi su međutim karakterističniji za italska plemena iz unutrašnjosti Italije, poput Samnita, pa ćemo ih detaljnije opisati na nekoj narednoj stranici.
Pored ovih šlemova svojstvenih i drugim narodima Italije u Gvozdenom dobu među Venetima se otkriva jedan tip koji možemo nazvati standardnim venetskim. Takav venetski šlem imao je oblik pravilnog konusa, sa ravnim obodom koji se stavljao na glavu. Delovao je prilično kruto i neudobno, ali je verovatno bio veoma jednostavan za izradu, pa je mogao masovno da se proizvodi. Venetski tip šlema su najčešće nosili laki pešaci i jurišnici. Kupasti šlemovi poput Venetskog su zbog svog oblika bili najefikasnija odbrana od tupih udaraca po glavi pa su od njih najviše koristi imali venetski jurišnici koji su vodili najžešće borbe prsa u prsa.
Venetski šlem je pravljen od jedne metalne ploče koja je savijana u kupasti oblik, ili od nekoliko ploča koje su zakivane na mestu spoja. Ovakav prost dizajn vizuelno jedino obogaćuje čvorasti vršak kao i dekoracije po površini šlema koje su prikazivale figure biljaka, životinja i ratnika, slično keltskim i ilirskim motivima.
Od oklopa se među Venetima najčešće susreću kraći i relativno mali bojni prsnici koji uglavnom nisu bili ništa više do obične metalne ploče skromnih dimenzija koja se nosila preko grudi pomoću kožnih kaiševa. Takvi prsnici pravljeni su u različitim oblicima a delimično smo ih upoznali u civilizaciji Ilira kao i kod starih Asiraca gde se ovaj deo bojne opreme nazivao irtu. Stanovnici Italije u Gvozdenom dobu su međutim bili dosta maštovitiiji od Asiraca i balkanskih Ilira, pa tako susrećemo okrugle, pravougaone, elipsaste i prsnike nepravilnih oblika. S obzirom da su ih masovno koristili Etrurci i svi italski narodi, ovakve bojne prsnike opisaćemo na posebnoj stranici.
Bitno je ovde spomenuti da su Veneti pored malih bojnih prsnika koristili i bronzane oklope za telo koji su po obliku ličili na grčke linotorakse, po tome što su imali glavne grudne i leđne elemente, uz dodatak naramenica.
Od čisto venetskog doprinosa ratovanju i tehnologiji izrade bojne opreme u Gvozdenom dobu moramo navesti široke bojne opasače koji su nosili gotovo svi pripadnici pešadije, kao dodatak metalnim prsnicima ili nezavisno od prsnika. Široke bojne opasače od metala smo već susreli smo Tračana i naročito kod Tribala (opasači tipa Mramorac). Venetski bojni opasači pravljeni su uglavnom od bronze, dok su primerci za plemiće bili sa zlatnim ukrasima, ili u celosti od nekog plemenitog metala.
Ovakav opasač je na prednjem delu imao proširenje, skoro kao nekakva okrugla ploča, koji je štitio veći deo stomaka, pa je ovo bilo veoma koristan deo ratničke opreme, a ne samo ukras. Venetski bojni opasači od metala bili su po površini ukrašavani kružnim linijama, kružićima i čvorovima.
Štitovi su takođe bili raznovrsna klasa opreme ratnika među Venetima. I na ovom mestu je teško razlikovati šta je tačno autentično venetski doprinos a šta pripada široj italskoj civilizaciji gvozdenog doba. Najčešći štitovi u primeni bili su oni za čarkaše i druge lake pešake. Takvi štitovi pravljeni su od trske, upletenog granja ili tanjih drvenih greda, a zatim oblagani goveđom kožom. Po sredini su imali umboe različitih oblika. Delimično su nalikovali na keltske (varvarske) štitove koje smo već opisali s tom razlikom što su pravljeni u drugačijim oblicima. Ovakve štitove međutim koristili su svi narodi Italije iz ovog perioda, pa ćemo ih opisati na narednim stranicama detaljnije.
Pored ovakvih opšteitalskih štitova, Veneti su koristili teške okrugle bronzane štitove, i to uglavnom kao oprema teških pešaka - hoplita. Ovakva ratna oprema bila je veoma slična, ako ne i sasvim ista kao oprema starogrčkih hoplita, poput spartanskih.
Zanimljivo je međutim primetiti da se među Venetima javlja i još masivniji i veći okrugli štit, koji nazivamo okruglim venetskim zaklonom, a koji je iza svoje površine mogao da prihvati dva tri ratnika. Takve štitove nosili su posebno odabrani ratnici - štitonoše, pomagači hoplita iz redova plemstva. Istorijski posmatrano ovakve štitove viđali smo samo u okviru Asirske civilizacije iz perioda Novog carstva.
