ORUŽJE DANA 29.04.2015. GODINE -JETOLMSKI ŠTITOVI
Jetolmski tip štita je poseban tip koji potiče iz Bronzanog doba (od 1200. do 800. godine p.n.e.). Svi poznati primerci otkriveni su na Britanskim ostrvima, Engleskoj i Irskoj, kao i jedan u Danskoj. Njihov naziv potiče od mesta Jetolm u južnoj Škotskoj gde su otkrivena tri primerka. Ukupno je nađeno dvadeset i dva komada Jetolm štitova, iako su neki tek u delićima. Pronađeni primerci su veoma sličnih dimenzija, i dizajna.
Reljefi u kamenu koji potiču iz ovog istog perioda a koji su urađeni u južnoj Skandinaviji pokazuju štitove ukrašene koncentričnim krugovima, ili krugovima od tačaka. Tadašnji “umetnici” nisu mogli da pokažu sve fine detalje štitova koje mi danas nazivamo Jetolmskim, ali je sličnost upečatljiva. Zbog toga možemo reći da jetolskim štit pripada Bronzanom dobu Protogermanske grupe evropskih naroda. Za razliku od kasnijih okruglih kopljaničkih štitova Evrope Jetolm štit nije imao drvenu pozadinu, već je u celosti pravljen od bronze.
Jetolm štitovi su okrugli štitovi napravljeni od bronze, prečnika od 40 do 80 cm (prosek oko 60 cm), koji se vizuelno najlakše prepoznavaju po sitnim koncentričnim krugovima od linija ili tačkica (čvorića, kružića). Po svome izgledu veoma nalikuju Hercsprung štitovima iz kontinentalnog dela Evrope koje smo susreli među starim Grcima i Keltima iz Gvozdenog doba razvoja, a koji svakako svoje korene vuku iz evropske bronzane kulture Polja sa urnama (kojoj su pripadali i Protogermani). Da se podsetimo, Hercsprung štitovi su takođe imali koncentrične krugove (dosta šire i manjeg broja nego kod Jetolmskih) ali i ureze i šare u obliku slova V. Na taj način Hercsprung i Jetolmske tipove štitova možemo svrstati u širu kategoriju evropskih bronzanih okruglih štitova.
Pored bojne funkcije Jetolmski štitovi imali su i ulogu označavanja višeg društvenog statusa nosioca.
Štitovi su pravljeni od legure bakra, debljine 0.6 cm. Legura je imala visok procenat kalaja, što je davalo čvrstinu. Po sredini štita upečatljiv je centralni kupasti pupak koji se pravio čekićanjem sa unutrašnje strane predmeta. Koncentrični kružići su dobijani na sličan način, i svaki je bio izdignut od površine štita za par mm. Spoljni obod je čekićan i zakrivljen ka unutra kako bi se dobila ojačana ivica. Drška štita je išla preko unutrašnjeg udubljenja i pravljena je od debljeg bronzanog lima. Na nju je stavljan i kožni kaiš.
Jetolmski štitovi su u praksi korišćeni u kombinaciji pre svega sa kopljima. Njih su nosili elitni ratnici pešaci. Pored toga ovakav štit mogao je dobro da se koristi i u kombinaciji sa bodežom/mačem.
