ORUŽJE DANA 08.04.2015. GODINE - VARVARSKI MAČ
Mač iz doba invazije varvara sa istoka na evropske zemlje i granice Rimskog carstva (od 4. do 7. veka) bio je poseban tip oružja, posebno čest među germanskim i nordijskim narodima. Takav mač pokazuje osobine koje čine prelaz od dugačkog mača iz doba Rimljana koji se zvao spata, ka tipičnom vikinškom maču iz Ranog Srednjeg veka, koji će se javiti kasnije, a koji će sam po sebi predstavljati uzor za pojavu klasičnog viteškog mača razvijenog Srednjeg veka. To su bili veoma vredni i prestižni predmeti, fine izrade i neretko ukrašeni dragocenim materijalima.
Varvarski mač je bio dugačko pravostrano sečivo sa ravnim ivicama ili veoma plitkim žljebom (fulerom), a često i sa većim brojem slojeva metala (što se vidi golim okom) nastalih posebnim tehnikama izlivanja unutar kovanog čelika u centralnom delu sečiva. Drške varvarskog mača su pravljene od lako propadljivog materijala, i ne postoji veliki broj originalnih sačuvanih primeraka danas. Sečivo je bilo sočivastog ili šestougaonog poprečnog preseka.
Pronađeni autentični primerci varvarskog mača iz Germanskog gvozdenog doba (tzv. Vendelski period) imaju sečiva dužine od 70 do 85 cm, i širine od 4 do 6 vm. Takva jednoručna ratna oružja pravljena su sa kratkim umetnim jezičkom od par cm na koji se postavljala (takođe kratka) drška. Sečivo se veoma blago, ponekad i neprimetno, sužava ka vrhu, da bi sam vršak često bio zaobljen a ne oštar. To međutim može biti i posledica duže primene; takvi mačevi su najverovatnije ipak pravljeni sa trouglastim vrškom koji se vremenom trošio.
Varvarski mač je čest motiv u starogermanskoj umetnosti, naročito poeziji. Beovulf je tako koristio oružja koji su nosili nazive sverdan (opšte posečno oružje, od čega i potiče reč sword u današnjem engleskom), vegsveord (mač od čelika sa slojevima, gde veg znači talas), gudsveord (bojni mač) itd. Na gotskom se ovakav mač nazivao hildemece (mece - mač, hilde - drška), što je bilo povezano sa indoevropskom rečju makaira - mač.
Kao uzor za razvoj varvarskog mača poslužila je rimska spata. Spata je masovno korišćena u rimskoj vojsci tokom 3. veka nove ere. Tada su germanska plemena došla u kontakt sa ovim oružjem i preuzela ga. Najstarije spate koje su napravljene na teritoriji GErmanije potiču iz Danske sa kraja 3. veka. Masovna proizvodnja varvarskog mača, odnosno germanske spate, desila se tokom 5. veka što se poklapa sa padom Zapadnog rimskog carstva. Germanska spata nije zamenila domorodački seaks, već ga je samo potisnula na drugo mesto kao prestižno oružje među germanskim ratnicima.
U podtipove varvarskog mača spadaju Krefeldski mač i prstenasti mač (prstanasta spata). Najstariji prepoznatljiv varvarski mač bio je tipa Krefeld, nazvan tako po rimskom vojnom groblju u mestu Krefeld, današnja Nemačka. Datiraju se na period od 430. do 460. godine. Krefeldski mačevi su prosti, bez ukrasa i prestižnih detalja koji karakterišu kasnije varvarske mačeve. Prstenaste spate su posebna varijanta varvarskog mača jer su imali prsten na jabučici drške radi lakšeg nošenja. Takvi mačevi pravljeni su u 6. i 7. veku. Većina primeraka nađena je u današnjoj Skandinaviji i Engleskoj. To su bili prestižni predmeti, rezervisani za pripadnike plemstva, prinčeve i kraljeve Germana. Prsten je pored praktične imao i simboličnu funkciju davanja prstena-zakletve svom suverenu.
