KONSTRUKCIJA KELTSKIH ŠTITOVA

Keltski štitovi su pravljeni od tankih drvenih greda. Najčešće vrste drveta za izradu štitova bili su hrast i lipa. Međusobno spojene i zakivane grede prekrivane su slojem štavljene kože. Ponekad je umesto kože korišćen i filc, ali je on bio dosta trošniji i lošiji materijal. Prednji omotač stavljao se da se ne bi drvo rasprskivalo prilikom udaraca, naročito od strane buzdovana ili sekira. Debljina drvenih greda po sredini štita iznosila je oko 2 cm, a na ivicama oko 1 cm. Dobijena konstrukcija bila je relativno lagana i čvrsta, otporna na udarce i projektile. Težina takvog štita iznosila je od 5 do 10 kg.

Po sredini štita obično je išlo metalno ojačanje u vidu metalne ploče-trake, a u samom centru dominiralo je ispupčenje kojim su ratnici odbijali i udarali neprijatelje u bliskoj borbi. Ispupčenje je pravljeno od bronze ili gvožđa i imalo je oblik obrnute čaše ili pehara. Zbog toga keltski štit ne smemo posmatrati samo kao defanzivno već i kao ofanzivno oružje. Zaista, dobar broj ispupčenja na keltskim štitovima bio je u obliku šiljka kojim su mogle da se naprave ozbiljne rane. Metalne ploče bile su najčešće okrugle, pravougaone ili su pratile oblik štita (recimo šestougaone).

Poseban tip centralnog pupka- umba - pravljen je u obliku drvenog dugačkog vretena sa drvenom poluloptom u sredini preko koje se stavljala metalne polulopta. Vretenasti tip umba stavljan je najčešće na ovalne i šestougaone štitove.

Centralni pupak imao je i tu ulogu da štiti ruku ratnika jer se neposredno iza njega, sa unutrašnje strane štita nalazio hvat, odnosno ručka štita. U nešto ređem slučaju štitovi su dodatno ojačavani metalnim obručima odnosno obodima, kako bi se bolje odbijali udarci neprijateljskog oružja, kao i da bi se bolje sačuvala konstrukcija štita.

Keltski štitovi se najčešće pronalaze u grobovima ratnika. Istorijski posmatrano među Keltima je došlo do postepenog povećanja dimenzija štita. Štit je od primeraka u Halštatu koji su bili tek drveni krugovi prečnika do 0,5 metra porastao u periodu Latena na primerke dužine preko 1 m, da bi među Galima koji su ratovali sa Rimom (Klasično doba) ovakav telesni štit imao dužinu i do 1,5 metra! Za isto to vreme u keltskoj Hispaniji (Iberiji) zadržan je mali okrugli štit zvan caetra. O njemu ćemo pisati u okviru civilizacije Iberije.

Diodorus Sikulus, rimski istoričar, pisao je da su keltski štitovi dekorisani po ideji i zamisli samog ratnika kojima pripadaju, i da su šare mogle da budu raznovrsne, od biljnih i životinjskih motiva, preko figura ratnika i božanstava, do demona za plašenje neprijatelja. Česta figura na keltskim štitovima bio je divlji vepar pa se pretpostavlja da je ova životinja imala veliki verski i duhovni značaj.

#kelti #gvozdeno #štit #odbrana #materijal