STARIJI TIPOVI KELTSKIH ŠTITOVA

Glavna zaštita keltskog ratnika Gvozdenog doba na bojištu bio je njegov štit. Keltski štitovi pravljeni su u različitim oblicima, zavisno od veka i konkretnog perioda (Halštat, Laten), geografske lokacije i plemena o kojem govorimo (severnjačka plemena poput Belga koji su više ličili na Germane ili južnjačka plemena srodna sa Italicima), kao i od primene i vrste vojne jedinice kojoj je štit namenjen.

Generalno međutim možemo reći da su najčešći oblici bili ovalni, izduženi pravougaoni sa zaobljenim ivicama, i nepravilni šestougaonik. Pored ovih korišćeni su i prosti krugovi i pravougaonici. Mi ćemo keltske štitove grupisati u četiri glavne grupe:

1. HALŠTATSKI OKRUGLI ŠTIT

2. PROSTI ČETVRTASTI (PRAVOUGAONI) ŠTIT

3. OVALNI ŠTIT

4. IZDUŽENI ŠESTOUGAONI ŠTIT

Prva dva tipa imaju starije poreklo i njih ćemo opisati ovde.

HALŠTATSKI OKRUGLI ŠTIT - Okrugli štit manjih i srednjih dimenzija potiče iz najstarijeg Gvozdenog doba Kelta, perioda Halštata, i njega možemo morfološki i tipološki povezati sa gotovo identičnim štitovima Ilira. Kako su i Iliri pripadali (južnoj) Halštatskoj kulturi ova povezanost je logična. Takvi štitovi bili su prečnika do pola metra i pravljeni su od drveta sa bronzanom prednjom pločom ili u celosti od metala. Najčešći tip šare na prednjoj strani bio je u obliku koncentričnih krugova načinjenih od sitnih ispupčenja ili ureza.

Ovakav štit se lako držao jednom rukom i mogao je da se efikasno koristi u kombinaciji sa mačem ali i kopljem, pa možemo reći da je to bila univerzalna ručna zaštita Halštatskog perioda. Njega su koristili i pešaci i konjanici. Zanimljivo je da se na ovakvim štitovima otkrivaju ukrasni elementi (kristali, staklo itd) koji potiču sa Mediterana, što dodatno osnažuje tezu o tesnim trgovačkim vezama Halštatskih Kelta sa civilizacijama juga.

PROSTI ČETVRTASTI ŠTIT - Najpoznatiji primerak ovog štita pronađen je u mestu Klonura u Irskoj. To je relativno mali lako prenosivi štit dimenzija 57 * 33 cm, sa blagom zakrivljenom (konveksnom) površinom. Pravljen je od drveta jove, i sa obe strane je presvučen goveđom kožom, što odstupa od tradicije presvlačenja samo prednje strane. Konstrukcija je dodatno ojačana posebnim slojevima kožnih traka na obodima.

Sa prednje strane se ističe drveni pupak takođe četvrtastog oblika. Iza njega a iznutra vidi se drvena drška za koju su bili prikačeni i kožni kaiševi. Prednja površina je žestoko izgrebana i pohabana od posečnih i probojnih udaraca mačeva i koplja, pa je ovaj primerak nesumnjivo bio u bojnoj primeni.

#kelti #štit #odbrana #gvozdeno #materijal