TRAČKI DUGAČKI PRAVOSTRANI MAČEVI
Tračani su bili čuveni po svojim dugačkim zakrivljenim sečivima, ali su pored toga koristili i dugačke pravostrane mačeve, kao i kraća sečiva, poput sika i skitskih akinakija. U duža zakrivljena sečiva spadali su makaira, kopis i romfaja. Mačevi su najčešće bili tek sekundarno oružje tračkog ratnika, i njih su mogli da priušte samo pripadnici plemstva. Ostatak vojske morao je da se zadovolji kraćim zakrivljenim bodežima. U kasnijim vekovima međutim, mačevi postaju sve dostupniji i pristupačniji širem sloju tračkih ratnika, naročito onih iz severnjačkih plemena.
Iz najstarijih vremena je bilo poznato da su Tračani izrađivali i koristili duže mačeve od svojih suseda na Balkanu. Ovo može biti povezano sa njihovim kimerskim poreklom, i mi smo već na sajtu “Hladno oružje kroz vekove” opisivali kako su Kimerci pravili dugačke mačeve od bronze i gvožđa u svojoj prapostojbini oko Crnog mora. Još u Ilijadi se opisuje kako su se neki ratnici borili “dugačkim tračkim mačevima”. U jednom grobu tračkih ratnika iz mesta Šipka u Bugarskoj su 1993. godine pronađena su dva dugaćka mača koji su verovatno bili standardna oprema ratnika tih krajeva. Pod uticajem Tračana i njihovih dugačkih sečiva, povećana dužina sečiva javlja se i u grčkim vojskama Klasičnog doba.
Još jedan mogući izvor za pojavu dugačkih mačeva među Tračanima bili su Kelti koji su svoju kulturu Gvozdenog doba razvijali zapadno i severno od Tračana. Tračani su dosta trgovali sa nekim keltskim plemenima pa su dugački mačevi keltske proizvodnje lako pronalazili svoje tržište na Balkanu. Uprkos očiglednoj sličnosti sa keltskim mačevima i velikom broju dugačkih keltskih mačeva u Bugarskim muzejima, Tračani su poznavali dugačke mačeve i pre njihovog uticaja. Trački ratnici su svoje dugačke mačeve nosili pomoću baldrika - kožnim opasačima koji su nošeni preko jednog ramena.
Što se tiče oblika i konstrukcije trački mačevi su uglavnom ličili na izduženi list, sa proširenjem negde na sredini sečiva koje se sužavalo da sasvim oštrog vrška. Ovakav mač bio je kombinovano probodno-posečne funkcije. Takve oblike mačeva viđali smo i kod Kelta. Jedan sličan oblik, sa manje izraženom krivinom, bez suženja ne središnjem delu nalikovao je skitskim i asirskim mačevima iz starijeg Gvozdenog doba. Pored ovoga pronađeni su i trački mačevi sa neobično širokim sečivom, koje su koristili trački konjanici i koji su ličili na posečne makaire, samo bez zakrivljenja.
Drška tračkog mača je pravljena od kosti ili slonovače a drška i jabučica su kovani u jednom komadu. Postojali su i trački mačevi sa antenskim jabučicama, opet pretpostavljamo pod uticajem Kelta. Drška je bila kratka i zahtevala je snažan stisak i intenzivno angažovanje šake i podlaktice u vršenju napadačkih poteza. Ponekad se palac čak stavljao preko zaobljenih ramena na koren sečiva kako bi se lakše manevrisalo mačem.
Postoje i primeri da su trački ratnici koristili dugačke mačeve kao primarno oružje, ne kao pomoćno. Ratnici plemena Dija na primer se kod Tukidida uvek spominju kao “jurišnici sa mačevima”, ili “nosioci mačeva”, gde je za reč mač korišćena stara indoevropska reč makaira. Trački ratnici sa mačevima bili su poznati i u Maloj Aziji, jer je Krez - čuveni kralj Lidije, često zapošljavao takve tračke plaćenike za ratovanje protiv grčkih Jonjana ili Persijanaca.
Tračka konjica je naročito često bila opremljena dugačkim mačevima, vrlo nalik kimerskim i skitskim ratnicima, što en iznenađuje jer su konjanici uglavnom bili i pripadnici plemstva koji su sebi mogli da priušte tako prestižno oružje.
