VLADARI I RATOVI LIDIJE U GVOZDENOM DOBU
Po Herodotu, dorske plemićke porodice izmešane sa luvijskim domorotcima vladale su 22 generacije, u periodu od 1185. do 776. godine p.n.e. Poslednji kralj iz ove dinastije bio je izvesni Kandaul. Njega je ubio njegov prijatelj Gig, koji nije imao dorsko (heraklidsko) poreklo I od njega kreće tzv. Memnadska vladarska dinastija Lidije. Njega su stari Asirci zvali Gugu. Memnadi su, preko Giga, vukli poreklo od frigijskih I mizijskih plemićkih porodica, što odražava činjenicu da su Lidiju u to doba već naselile šire mase frigijskog I mizijskog stanovništva, pored starih Luvijaca I vekovima ranije doseljenih Dorana.
Kada se postavio na tron Lidije Gig se posvetio jačanju države, posebno u vojnom smislu. Zbog toga je proširio Lidiju na račun jonskih I dorskih gradova na obali, osvajajući pritom Kolofon, Magneziju I Sipilus I Smirnu, dok je sa Efesom I Miletom ušao u savez. Na severu je državi pripojena čuvena Troja koja u to doba nije imala veći značaj. Tih decenija su širom Anadolije harale kimerske čete konjanika pa je bilo neizbežno da se Gigova vojska sukobi sa njima. Gig je uspeo da odbaci Kimere od svojih granica nakon pada Frigije. Gig se u pomoć protiv Kimeraca obratio I Asiriji, ali su ga Asirci odbili. Zbog toga je Gig pomagao Egiptu tokom vlade faraona Psametiha u borbi protiv asirskog jarma, šaljući verne karijske trupe I jonske plaćenike.
Jonski plaćenici u Lidijskoj vojsci
Gig je pred kraj svoje vladavine morao još jednom da se sukobi sa Kimercima pod vođstvom čuvenog vojskovođe Ligdamisa, koji su opsedali čak I lidijsku prestonicu Sardis. Čini se da je Gig I ovog puta imao uspeha, ali se ne zna da li je u ovoj bitci pobedio ili je morao da plaća danak Kimercima. Giga je nasledio njegov sin Ardis II. Gig se spominje I u Bibliji kao mitska ličnost Gog, vladar Magoga.
Kraljevi Lidije u Gvozdenom dobu
Sadijat je bio još jedan istaknuti vladar Lidije, Gigov unuk, koji je vladao od 625. do 610. godine p.n.e. Njemu je palo u zadatak da ponovo ratuje sa Kimercima. Ovog puta međutim on je imao pomoć Meda, jednog drugog konjaničkog iranskog naroda, srodnika Persa. Uz njihovu pomoć Kimerci su konačno isterani iz male Azije. Takođe je dovršio Gigovo osvajanje Smirne, I napao je Klazomenu I Milet, kako bi se osvojila čitava obala od Grka. Rat sa Miletom trajao je punih 20 godina I njega nije dovršio Sadijat već njegov brat I naslednik na prestolu Lidije, Alijat II. Sadijat se u međuvremenu oženio mizijskom princecom pa je tako I Mizija potpala pod vlast Lidije.
Vojska Liđana koja se borila protiv Kimerskih hordi
Alijat II (od 610. do 560. godine p.n.e.) bio je jedan od najvećih kraljeva Lidije. Kada je Ksijares, vođa Meda I bivši saveznik Sadijata napao Lidiju, kraljevi Kilikije I Vavilona stali su na stranu Lidije, pa je ovom “međunarodnom arbitražom” uspostavljena granica između Lidije I Meda. Međutim, rat je trajao pet godina tokom kojih su vođene brojne bitke, sa brojnim pobedama I porazima Liđana. Tokom Bitke kod Halisa, 28. maja 585. Godine, desilo se pomračenje Sunca što su obe vojske prihvatile kao znak da bi trebalo da prestanu sa sukobima. Taj sukob je zbog toga nazvan I “Sukob pomračenja sunca”. Zbog ovog astronomskog događaja to je prvi sukob na svetu čiji nam je datum precizno I definitivno poznat.
Lidijski konjanik
Lidijski strelac
Alijat je isterao Kimerce iz Male Azije, potčinio susedne Karijce, I zauzeo nekoliko jonskih gradova, uključujući Smirnu I Kolofon. Smirna je poharana I uništena, a stanovnici ovog nekada naprednog grada morali su da se presele u unutrašnjost male Azije.
Krez, poslednji i najčuveniji kralj Lidije
Krez je bio poslednji kralj Lidije, I živeo je od 595. do 547. godine p.n.e. U grčkoj I persijskoj kulturi ime Krez bilo je sinonim za bogatog čoveka. Krez je vladao u vreme kada su grčki gradovi na obali bili potčinjeni Lidiji pa je bio veoma poznat starim Grcima, sa kojima je ipak održavao prijateljske odnose. Krez je bio poslednji stub odbrane egejskih civilizacija od Persijske moći koja je rasla I spremala se za pohod na zapad.
Lidijski kralj Krez na svom dvoru
Da bi predupredio najgore Krez se odlučio da prvi napadne persijskog cara Kira Velikog. Krez je pritom sklopio savez sa Spartom, Egiptom I Vavilonom, I napao Persiju 547. Godine p.n.e. Prva bitka desila se na reci Halis u centralnoj Anadoliji, I bila je bez pobednika jer se lidijska vojska raspustila zbog jake zime. Kir Veliki međutim nije raspustio svoju vojsku već je odmah krenuo u napad I izvršio opsadu Sardisa. Tom prilikom je zarobljen I pogubljen čuveni Krez. To je bila prva velika prilika “zapadnih država I vojski” da sruše istočnjačko Persijsko carstvo.
Rat Lidijaca pod vođstvom Kreza protiv persijske vojske koju je predvodio Kir Veliki. Lidijci su na kraju bili savladani i postali deo Persijskog carstva
