ANADOLSKI MEZI (MIZI, MUŠKI, MOŠI, MEŠEHI)
Mezi su bili plemenski savez getskog (dačanskog) porekla koje je još od Bronzanog doba živelo u jugoistočnoj Evropi I na Balkanu. Nakon raspada Hetskog carstva Mezi su se preselili južnije, preko Bosfora, na teritoriju Anadolije, I to konkretno u Kapadokiju, prateći migracije drugih (srodnih) naroda, poput Frigijaca, Bitina I dr. Jedan deo Miza je nastavio I dalje I stigao čak do Tigra I Eufrata, dolazeći tako u kontakt I neizbežni sukob sa Asirskim carstvom. Asirci su ovaj narod nazivali Muški. Mizijci su se vekovima održali u području Anadolije I učestvovali u stvaranju Jermenske nacije.
Narod Muški tako svrstavamo u Gvozdeno doba razvoja. Muški se ne javljaju u hetskim izvorima, što znači da se nisu preselili u Anadoliju sve do raspada Hetskog carstva. Njih su međutim poznavali svi bitniji stari narodi Gvozdenog doba, poput Grka (Mezi sa Balkana, po kojima je I čitava oblast a kasnije I rimska provincija dobila naziv Mezija), Hebreja (to su bili Mešehi iz Biblije), Asirci (koji su ih poznavali kao istočne I zapadne Muškije) itd.
Istočni Muški su se naselili u anadolskoj zemlji Kapadokiji. Još uvek nije sasvim jasno da li su u taj deo sveta došli sa istoka, iz oblasti Crnog mora, ili sa zapada, ali se zna da su na svom višegeneracijskom putovanju ostavili tragove I u Troji I u državi Urartu, pa je druga hipoteza izvesnija. Na taj način Muški se povezuju sa jermensko-frigijskim migracijama, I to sa područja Balkana. Sa Hurima I Kaskama Muški su napali Asirske provincije Alzi I Puruhuzi, oko 1160. godine p.n.e. ali su ih Asirci porazili I odbili nazad, I to 1115. godine pod vladom asirskog cara Tiglat-Pilesera I.
U 8. Veku Muški se spominju kao saveznici Frigijaca ili čak kao jedan jedinstven narod pod vlašću kralja Mite (grčki Mida). Tada su se Muški udružili sa anadolskim gradovima Tabalom I Karhemišom protiv Asirije. Njih sve zajedno je međutim porazio car Sargon, koji je provalio u Karhemiš I poterao Mitinu vojsku nazad u zapadnu Anadoliju. Tabal je ubrzo nakon toga postao asirska provincija. 709.
Godine Muški se ponovo pojavljuju na istorijskoj pozornici kao saveznici Asirije. Car Sargon naziva Mitu svojim prijateljem. Čini se da je frigijsko-mezijski vladar ovo zaslužio odustajući od saveza sa Urartuom, koji je jedini mogao da sruši asirsko carstvo u to doba.
Maloazijski istoričar Hekatej iz Mileta (550-476. Godine p.n.e.) govori o Mošijima koji žive pored Hura (Mitanaca) I govore kolhidskim (gruzijskim) jezikom. Ovde saznajemo ponešto I o ratnoj opremi Mošija. Naime, Hekatej je zabeležio da ovi nose drvene bojne kape, zatim štitove (pelte?) I mala koplja sa nesrazmerno velikim metalnim glavama. Ovo su svakako bila koplja za bacanje, tj. džiliti po kojima su sva getska I tračka plemena bila inače poznata.
Mezi naseljeni u Aziji brzo spadaju na margine civilizacije kada propadnu pod rušenjem od strane Kimerskih hordi. Ovo pleme je kasnije ušlo u Ahamenidsko (persijsko) carstvo kao 19. satrapija. Iz kasnijih grčkih izvora saznajemo samo da su se azijski Mezi održali u uskom području oko Crnog mora, bivajući uglavnom pokoreni od Kolhiđana I Iberijaca.
