ORUŽJE DANA 27.11.2014. GODINE – TUMI, ŽRTVENA SEKIRA SA ANDA
Tumi je naziv za žrtvenu ceremonijalnu sekiru koja se izričito karakteriše polukružnim sečivom, napravljenim od bronze, bakra, legure zlata ili srebra, obično od jednog komada, a koju su koristili Inke i neke kulture peruanskog priobalnog područja pre Inka. Plemena Moču, Čimu i Inke održavale su festival proslave Sunca na kojoj bi Visoki sveštenik njihove religije žrtvovao savršeno crnu ili belu lamu, i to koristeći tumi sekiru. Takvom sekirom bi se otvorile grudi životinje pa bi sveštenik golim rukama izvukao još uvek kucajuće srce radi predviđanja budućnosti.
Druge kulture sa Anda, kao Parake, koristile su tumi za obavljanje medicinskih zahvata, dakle kao oruđe u hirurgiji i ortopediji. Zbog toga su sečiva ovakvih sekira morala da budu veoma oštra. Glavna namena tumija međutim bila je u verskim obredima i pogrebnim ritualima, i to uglavnom kod elitnih članova društva. Tumi se i danas koristi u Peruu kao amajlija koja se kači na zid i donosi dobru sreću. Tumi je nacionalni simbol Perua i lako je prepoznatljiv u turizmu.
1936. godine otkriven je jedan značajan primerak tumi sekire u gradu Lambajek, Peru. To je bio mali primerak sekire/noža, težine oko 1 kg, i dužine 40 cm. Taj tumi dobio je naziv Nijalamp. Nijalamp je ustvari bio mitski heroj Inka i osnivač grada Ljampaleka. U ime ovog heroja građeni su brojni hramovi u kojima su se vršeli žrtveni obredi primenom tumi sekira.
