METALNI ZVONASTI PRSNIK – OKLOP RATNIKA U MRAČNO DOBA GRČKE
Zvonasti prsnik je tip prsnika koji je korišćen krajem Mračnog doba stare Grčke, a koji je u celosti izrađen od metala, po čemu se znatno razlikuje od linotoraksa. Možemo pretpostaviti da je zvonati prsnik bio stariji tip oklopa za telo do linotoraksa. Kao takav moguće je da je nastao kao unapređenje I razvoj dendranskog tipa oklopa koji je bio previše težak I nezgrapan. Sa druge strane, zvonasti metalni prsnik poslužio je kao uzor tipičnom “mišićavom” tipu oklopa za telo koji je takođe rađen u celosti od metala, ali koji je bio fino iskovan u obliku muškog torzoa, sa vidljivim mišićima.
U stvari, precizna I jasna razlika između zvonastog I mišićavog tipa prsnika ne postoji – razlike se odnose samo na stepen prilagođenosti oklopa obliku tela, gde su najraniji zvonasti oklopi bili veoma prosti I grubi, bez pokušaja da imitiraju oblik tela, dok su “pravi” mišićavi prsnici imali naglašene I fino izvajane oblike grudnih I trbušnih mišića na prednjoj površini oklopa, kao I kičmenu liniju na zadnjoj ploči oklopa. Mišićavi prsnik međutim javlja se tek u klasično doba Grčke pa ćemo o njemu pričati kasnije.
Zvonasti prsnik nije bio bogzna koliko prefinjen I na dnu se završavao ojačanim ravnim okruglim obodom, ponekad I kao otvor levka, koji je nalikovao zvonu, po čemu je I dobio naziv. Pravljen je od najmanje dve ispupčene metalne ploče, prednje I zadnje, koje su zakivcima spajanje na bokovima. Pored ovoga zvonasti prsnik mogao je da ima I dodatne ploče za zaštitu ramena, kao I okovratnik, što je takođe zaostavština dendra oklopa, ali je on kasnije odbačen tako da se mišićavi tip prsnika ne javlja sa okovratnicima. Zvonasti prsnik pravljen je mahod od bronze što bi značilo da je njegovo poreklo možda čak bio I tokom Mikenske civilizacije, a kasnije I od gvožđa.
Ovakav tip oklopa bio je dosta nezgrapan pa I ne čudi što su stari Grci tražili jednostavniju I lakšu zaštitu za telo u vidu linotoraksa. Metalni oklop međutim bio je sasvim sigurno bolja I sigurnija zaštita, naročito protiv probodnih oružja I projektila. Zvonasti prsnik su verovatno nosili grčki ratnici već u doba Trojanskog rata, a njegova primena otkrivena je i među ratnicima Pomorskog naroda, kao i Filistincima koji su se naselili na Bliskom istoku. Takođe, metalni prsnici sličnog oblika nošeni su i među ratničkom aristokratijom Balkana i Evrope gvozdenog doba.
Kasnija primena zvonatog prsnika uočava se i među klasičnim civilizacijama Grčke, Rima, Persije, gde su ovakve tipove oklopa, samo bogato ukrašene, a često i od plemenitih metala, nosili važni državni činovnici, vojskovođe, zapovednici, kraljevi itd.
