DORI, KOPLJE DORANA - GRČKO MRAČNO DOBA
Naziv za ovo grčko pleme koje je presudno uticalo na obrazovanje kasnijeg grčkog etnosa u Klasično doba razvoja (Sparte, Atine i ostalih država) blisko je vezano sa nazivom za koplje—dori. Dori je značilo koplje ali i “tvrdo” ili “drvo”, pa se Dorani mogu prevesti i kao “Narod kopljanika” ili “Narod tvrdih ljudi”. Kako god bilo može se zaključiti da je glavno oružje gvozdenih balkanskih naroda bilo upravo koplje. Dori je oružje koje ključno figuriše u kasnijem razvoju Grčke, konkretno u razvoju hoplitskog ratovanja koje je obeležilo celu jednu epohu.
Dori ćemo detaljnije opisati kao oružje hoplita (verovatno unutar Spartanske civilizacije).
Što se tiče arheoloških ostataka može se videti da su neki bronzani tipovi koplja koji su korišćeni tokom Mikenske ere preživeli u primeni i tokom prelaznog perioda bez većih izmena (koje se i ne očekuju mnogo kod tako prostog a tako efikasnog oružja kao što je koplje), i to sve do 8. veka p.n.e. U takve sveopšte tipove egejskih koplja možemo ubrojiti pre svega one u obliku izduženog lista (tipa B, C ili T i F).
Već od 11. veka p.n.e. dolazi do ograničenog uvođenja gvozdenih koplja i primene novih tipova i oblika, posebno koplja tipa D, G, K, U na grčkom kopnu, a L, i M tipova na Kritu. Naravno postojale su i brojne regionalne razlike u njihovom usvajanju.
DUŽI TIPOVI KOPLJA OD GVOŽĐA
U geometrijskom periodu gvožđe skoro u potpunosti menja bronzu u proizvodnji glava za koplja na grčkom kopnu, iako se zadržavaju tipovi i oblici glava iz Mikenske ere, a ne noviji tipovi koji su došli sa Bliskog istoka. Regionalne razlike su veoma izražene.
Na Kritu, ostrvu koje je oduvek bio konzervativno i tradicionalno, zadržavaju se tipovi koplja iz Bronzanog doba sa postepenim uvođenjem tipova sa kopna (J, K). Kasnije dolazi do uvođenje kiparskih (maloazijskih) tipova koplja, kao i lokalnog tipa L.
Karakteristika koja se mora uočiti jeste progresivno produživanje oštrice koplja kako su vekovi prolazili. Od 13. do 10. veka došlo je do prosečnog produženja koplja za 10 cm. Mikenski tip A se zamenjuje protogeometrijskim tipom G koji je duži. Takođe se javljaju i duži tipovi iz Južne Italije, poput E i F.
