MONGOLI – RAT DŽUNGARA I KINEZA U 17. VEKU – BITKA KOD ULAN BUTUNGA (1696. GODINE)

Mongoli su svoje vladare nazivali kanovima (kaganima) a svoje državne tvorevine, odnosno političke saveze plemena – kaganatima. Poslednji veliki kaganat Mongola uspostavilo je istočno mongolsko pleme pod nazivom Džangari. Najveći vladar Džangara zvao se Galdan, koji je bio na tronu ovog Mongolskog kaganata od 1644. do 1697. godine. S obzirom da su Džangari živeli istočnije od ostalih velikih plemena neizbežno su dolazili u dodir i oštre sukobe sa agresivnom imperijalističkom Kinom. Kinom su u to doba vladali carevi iz dinastije King, a najveći vladar ove dinastije zvao se Kanghsi, i on je bio jedan od najvećih vladara uopšte u celoj istoriji Kine.

Na nesreću po Galdana kineski car bio je vrlo ratoboran i ovajački nastrojen iako je u doba sukoba sa zapadnim Mongolima bio u veoma poznim godinama. Kanghsi je primorao neka mongolska plemena (Kalke) da se pridruže carskoj vojsci i u epskom sukobu blizu današnjeg Pekinga (kod mesta Ulan Butung) porazio Galdana primenjujući savremenije oružje, dobru organizaciju vojske i masovno regrutovanje kineskog seljaštva.

Po Mongolskoj legendi do ovog rata je došlo jer je Galdanova sestra, mongolska princeza bila verena za jednog od Kanghsijevih sinova čime bi se vladajuće plemstvo Mongolije orodilo sa kineskom carskom dinastijom što se Kanghsiju nije sviđalo jer je Mongole – taj stepski konjanički narod bez stalnih naseobina – smatrao nižom rasom. Mongolska princeza-ratnica je na kraju odlučila da se bori na strani svog brata a ne budućeg supruga i učestvovala je u Bitci kod Ulan Butunga, gde je i poginula.

Galdan je nakon ovog velikog poraza od Kineza oduzeo sebi život trovanjem nakon povlačenja. Dinatija King je dosledno sprovodila svoje namere da se jednom zasvagda reši mongolske pretnje sa zapadnih granica imperije, pa su Džangari u decenijama nakon ove bitke (tokom celog 18. veka) praktično doživeli genocid i zbrisani sa svoje rodne teritorije. Danas e Džangari mogu naći samo u manjem broju u jednom delu Kazahstana.

Džungari su bili stepski, konjanički i ratnički narod baš kao i svi njihovi srodnici i njihovi preci – istočni Skiti. Vojska im se praktično sastojala isključivo od strelaca na konju iako su pred bitku strelci često formirali i bojne redove pešaka, na zemlji. Pored toga, iako uglavnom strelci, Džungari su imali i jaku tešku konjicu, opremljenu masivnim oklopima i kopljima za probadanje. I ovi jahači su međutim koristili luk i strele pre direktnog sudara sa protivnicima. Dakle, glavno napadačko oružje Džungara bili su mongolski kompozitni luk i veliki broj tipova strela, kombinovano koplje za bacanje i probadanje, kao i posečne sablje.

mongolski strelci sa zapaljenim strelama.gif

Džungarski ratnici vežbali su od malena da postanu pre svega dobri konjanici, pa onda strelci, a zatim da koriste i ostalo oružje, poput koplja, mačeva i sablji. Vojne vežbe obavljane su u kampovima za obuku ali pre svega na otvorenom terenu, gde je bilo prostora za jahanje i gađanje. Žene su, po staroj skitskoj tradiciji, učestvovale u ratovima gotovo jednako sa muškarcima i cenjene u borbi podjednako.

Džungari su koristili zaštitnu opremu koja je svoje poreklo vukla iz dukobe starine, i trpela je uticaj kineskih i bliskoistočnih tehnika i metoda izrade oklopa. Većina džungarskih oklopa bio je od kombinacije lamela i ljuskica. Džungari kao ni ostali Mongoli nisu poznavali industrijsku masovnu proizvodnju pa je svaki komad opreme bio gotovo unikatan. To je u velikoj meri otežavalo popravke i zamene oštećenih delova. Delovi su pravljeni od ukrućene kože i gvožđa, a zatim ukivani na podlogu od svile. Verižni oklop je bio retkost verovatno zbog težine i zbog toga što Džungari nisu imali veće metalske radionice gde bi se takvi oklopi pravili.