ŠLEM OD VEPROVIH KLJOVA I PROST KUPASTI ŠLEM - STARIJI TIPOVI ŠLEMOVA U MRAČNO DOBA GRČKE
Što se tiče šlemova koji su koristili ratnici gvozdenih naroda u Mračnom dobu Grčke, čini se da su u prvo vreme prihvatili tradiciju Mikene I koristili šlemove od veprovih kljova, kakve smo detaljno opisali. Takvi šlemovi datiraju se I nakon pada Mikenske civilizacije, kao na freskama iz Pilosa (oko 1200. Godine p.n.e.) I u grobovima u Kaliteji, Aheja (oko 1150. Godine p.n.e.). Međutim, razaranjem mikenskih gradova I zanatskih centara dolazi do prekida u pravljenju novih šlemova od veprovih kljova pa vremenom ovaj tip šlema polako nestaje iz upotrebe. U literarnom obliku veprov šlem preživeo je u Ilijadi, ali već u to vreme gotovo da nije bilo zanatlija koji su umeli da ga naprave. Dorani I ostali gvozdeni narodi doneli su sa Balkana svoje metalne šlemove kao I sopstvene tradicije izrade zaštitne opreme.
Među vladajućom ratničkom elitom održao se I prosti kupasti šlem, od bronze. To je šlem sa otvorenim naličjem približno pravilno kupastog oblika, ponekad sa produžetcima sa strane kako bi se zaštitili obrazi, ili sa držačem za kreste na vrhu. To je upravo onaj tip koji su koristili I stari Mikenjani još od početka Bronzanog doba u oblasti Egeja, kao I bliskoistočni narodi I nacije, poput Asirije.
Ono što je bitno u kontekstu Mračnog doba Grčke I oblasti Balkana jeste to da se od ovakvog šlema razvio dosta napredniji “dorsko-ilirski” tip šlema početkom 8. veka p.n.e.Na tablicama u Pilosu iz 1200. godine spominju se egejski šlemovi sa “pridodatim elementima koji vise”. To možemo protumačiti kao dodatne štitnike za uši I obraze, kao I delove šlema za zaštitu vrata. Takvi elementi pravljeni su od ljuskatog tipa oklopa, konkretnije od bronzanih ljuskica.
Pored ovoga nema još mnogo dokaza o šlemovima grčkih ratnika u blisko postmikensko doba. Vaza sa grčkim ratnicima iz 1150. godine pokazuje redove ratnika koji marširaju u bitku sa šlemovima koji imaju bele tačkice na crnoj pozadini. To se može protumačiti kao bronzana ojačanja (okrugle pločice) na kožnoj kapi ii na šlemu koji je takođe izrađen u celosti od bronze. Takve šlemove koristili su još mikenski ratnici, kako smo to već opisivali na odgovarajućoj stranici. Ovakvi šlemovi se koriste I severnije, na Balkanu I centralnoj Evropi I nesumljivo liče na šlemove sa krestom iz Austrije.
