JONJANI, RAT ATINJANA I AMAZONKI (SKITA) - GRČKO MRAČNO DOBA
Na nesreću po Atinu i njene (navodno miroljubive) stanovnike jonskog porekla, opasnosti po državu nisu poticale samo sa mora već i sa kopna pa je jonska vojska morala da se dokazuje i na kopnenim bojištima. Po grčkom mitu atinska odbrana morala je na svom terenu, sakrivena iza zidina samog grada, da izdrži napad i opsadu stranog i neobičnog naroda Amazonki. Iz ovog rata Atinjani su izašli kao pobednici a vojska žena-ratnica morala je da se vrati u svoju daleku zemlju bez ratnog plena i mnoštvo ubijenih ratnica.
Ako Amazonke shvatimo kao skitska plemena u kojima je i dalje preovladavao matrijarhat čitavu mitsku borbu možemo svesti i na istorijske okvire. U mitu se govori kako su Tezej i Herakle izazvali srdžbu Amazonki jer su tokom svojih pustolovina po dalekim krajevima oko Crnog mora otimali žene i blago tamošnjih plemena. Istorijski je dokazano da su i Dorani i Jonjani vršili brojna istraživačko-trgovačka-pljačkaška putovanja u zemlje Skita, pa to možemo pretpostaviti kao uzrok rata.
Kakav god bio uzrok rata, želja Skita za osvetom ili samo prosta težnja da opljačkaju i potčine Egejsku obalu i još uvek nerazvijene grčke gradove, desilo se da je velika vojska Skita sastavljena od brojnih plemena prešla preko Trakije i osvojila i opustošila veći deo Grčke (izuzev Peloponeza) da bi se na kraju ulogorila ispred atinskih zidina. To je bio veoma težak period za mnoga grčka plemena i mogao je da promeni tok razvoja u oblasti Egeja.
Da rat starih Jonaca u Atini protiv skitskih plemena u odbrani samog grada nije bio mitska fikcija niti u legende uvijena izmišljotina klasičnih Grka dokazuju brojni arheološki lokaliteti i nazivi za mesta u okolini Atine. Postoji štaviše i Amazonijum, velika masovna grobnica skitskih ratnika koji su poginuli u opsadi Atine.
Kako je tekla sama bitka? Skitska vojska utaborila se ispred kapija grada blizu reke Pniks, zarobivši Atinjane u gradu (na brdu Akropolj jer je tadašnja Atina zauzimala tu skromnu površinu) i odsekavši ih od pomoći sa strane. vođene su mnoge manje bitke i čarke ali Skiti nisu uspevali da probiju odbranu niti da poraze Atinjane. Mnogi Skiti poginuli su pre odsudne bitke a veliki broj otišao je i obližnji Kalhis, gde su se oporavljali i lečili.
Sudbonosna bitka odigrala se na brdu Muza. Tokom ove bitke, govori grčki mit, amazonska kraljica zaljubila se u atinskog kralja i vojskovođu Tezeja, izdala svoj narod, i ostala da se bori na strani Atinjana. To možemo protumačiti kao izdaju jednog dela skitske vojske (nekog od plemena) koje su Atinjani potplatili da se bore na njihovoj strani. Verolomstvo Skita i lakomost na zlato i ostala blaga nije naime bila retkost u istoriji. Nakon četiri meseca rat je završen, opsada grada prekinuta a preživeli Skiti su se vratili u svoju domovinu da oplakuju mrtve.
Slike - Borbe Atinjana na čelu sa Tezejem protiv Skita i Amazonki prikazane su u umetničkom pravcu koji se nazivao Amazonomahija. Skiti i njihova raznorodna plemena uglavnom su prikazivani sa šarenom (tačkastom) odećom, kao strelci na konjima ili pešaci.
Vidimo da od oružja najviše figuriraju koplja, lukovi i strele, mačevi, a od odbrane okrugli štitovi i metalne kacige
